ندا انتظامی روزنامهنگار و سردبیر خبرگزاری سینا، در یادداشت اختصاصی از نقش هنر و صنایع خلاق در دوران جنگ و بعد از آن نوشت. در این نوشته آمده است:
به گزارش خبرگزاری سینا، در روزهایی که ایران زیر حمله قرار گرفته، اصناف و نهادهای هنری با صدور بیانیههایی، این تجاوز را محکوم میکنند. هنرمندان از همدلی با مردم ایران مینویسند و در شبکههای اجتماعی از وطن میگویند، از رنج و عشق، از میهنی که زیر سایه تهدید ایستاده است.
در چنین شرایطی، این پرسش پیش میآید که چرا در زمانهای که نگاهها به توان نظامی دوخته شده، هنوز نقش هنر و صنایع خلاق حیاتی و اثرگذار است؟
تاریخ گواه آن است که آثار هنری بزرگ، گاه از هر سلاحی نیرومندتر بودهاند. تابلوی گرانقدر «گرنیکا» از پابلو پیکاسو، هنوز پس از دههها یادآور ویرانی و خشونت بمباران شهر گرنیکا در جنگ داخلی اسپانیاست. کتاب «ساداکو و هزار درنای کاغذی» تصویری کودکانه اما عمیق از فجایع بمباران اتمی هیروشیما و رنج دختری ترسیم میکند که به خاطر بمباران سرطان خون گرفته است. موسیقی شگفتانگیز بتهوون، که مفهومی فراتر از سرگرمی دارد، اما بیانگر احساسات عمیق انسانی، همبستگی، صدای رنج، مقاومت و امید بشر است.
اما کارکرد هنر تنها روایت تاریخ یا ثبت رنج نیست. هنر، ابزاری برای دیپلماسی فرهنگی و حتی هژمونی فرهنگی است؛ زمانی که قدرتهای جهانی با روایتهای هنری، تصویری دلخواه از خود در ذهن ملتها میسازند. سینمای هالیوود با خلق قهرمانانی مهربان، شجاع و ناجی بشریت، داستانهایی تعریف میکند که حتی اگر با حقیقت فاصله داشته باشند، اما باورپذیرند، اثرگذارند و در سطح جهانی پذیرفته میشوند. در اینصورت است که هنر در خدمت جهانبینی قرار میگیرد تا روایت کنند، آنچه که دیگران میخواستند.
ایران و هنر ایران نیز از جنگهای تحمیلی و تجربه رنج و ایستادگی بینصیب نبوده است. این تجربهها در آثار بسیاری بازتاب یافتهاند؛ از موسیقی «سمفونی خرمشهر» مجید انتظامی که غرور پیروزی آزادی خرمشهری با هر شنیدنش در جان ایرانیان تازه میشود، تا نمایشنامههای ماندگار علیرضا نادری چون «پچپچههای پشت خط نبرد» که روزهای پایانی عمر رزمندگانی را مطرح میکنند که برای وطن جنگیدند. یا دردهای سعید مجروح شیمیایی جنگ تحمیلی ایران و عراق در فیلم «از کرخه تا راین». این آثار روایتگر انسانهاییاند که جنگ را تجربه کردهاند، اما صلح را ستودهاند.
اما یک پرسش جدی باقیست: چرا این آثار، با وجود غنای فرهنگی و عاطفی، کمتر از مرزهای ایران عبور کردهاند؟ چرا چهره صلحطلب مردم ایران در جهان آنگونه که باید شنیده نشده است؟ چرا امروز که در حمله اسرائیل به میهن، ایران تنهاست؟
اکنون و در روزهای بحران، ضروری است که قدرت نظامی پرقدرت ادامه بدهد. اما زمانی که از این کویر وحشت گذشتیم، هنرمندان به میدان بیایند و آثاری را خلق کنند فراتر از بیانیههای همدری و همراهی، بلکه آثاری جهانی خلق کنند. آثاری که صدای یک ملت باشد؛ ملتی که جنگ را نخواسته، اما برای میهن ایستاده است.
نوشته <span style=’font-weight:500; font-size:14px; padding:2px;’>یادداشت اختصاصی ندا انتظامی، روزنامهنگار و سردبیر خبرگزاری سینا <br /></span>هنر، آخرین سنگر صلح است اولین بار در خبرگزاری سیناپرس. پدیدار شد.